Naam |
Beschrijving |
Voorbeeld |
Achtergrond |
Twijfelachtige feiten |
Gebruik van een onbekend feit. |
"De bezetting door onze werknemers verliep volgens het draaiboek." |
De spreker kent geen draaiboek maar suggereert toch dat het er is. |
Twijfelachtige evaluatie |
Gebruik van een ongestaafd en vaak controversieel waardeoordeel. |
"De voorzitter merkte zeer terecht op dat de bezetting het bedrijf schaadde." |
Oncontroleerbare eigen mening en constatering lopen hier door elkaar. Het waarom ontbreekt. |
Inconsistentie |
Twee uitgangspunten spreken elkaar tegen. |
Toegeven dat de directie geen bemoeienis toelaat én beloven voorstellen te doen aan de directie. |
Deze drogreden is vaak gemakkelijk te herkennen, ook al liggen de uitgangspunten vaak ver uiteen. |
Valse beschuldiging van inconsistentie |
Beschuldiging van gebruik van tegenstrijdige uitgangspunten |
"Toen je hoorde dat het voordeel op kon leveren, wilde je ineens wel met de directie praten." |
Een mening kan veranderen bijvoorbeeld door voortschrijdend inzicht, ook tijdens het debat. |
Ontkenning van het antecedens |
Een als-dan-redenering wordt niet automatisch een dus-dan-redenering bij het wegvallen van 'als'. |
"Als de OR haar zin krijgt, moet de directie opstappen. De OR krijgt haar zin niet, dus de directie kan blijven." |
Een lastige. Ontkenning van een uitgangspunt staat niet gelijk aan bevestiging van het tegendeel. |
Bevestiging van het consequens |
Een als-dan-redenering wordt niet automatisch een dus-als-redenering bij bevestiging van 'dan'. |
"Als de OR haar zin krijgt, moet de directie opstappen. De directie stapt op, dus de OR heeft daarin de hand." |
Ook een lastige. Bevestiging van het gevolg van een uitgangspunt, bevestigt het uitgangspunt niet zonder meer. |
Post hoc ergo propter hoc |
Twee verschijnselen die elkaar opvolgen, krijgen een causaal verband. |
"De OR eiste dat de directie opstapt. Spoedig stapte de directie op." |
Het oorzakelijk verband tussen twee opeenvolgende verschijnselen moet gestaafd. |
Argument ad hominem |
Een aanval op de persoon en niet op zijn/haar argumenten |
"Geen wonder dat de OR niet overtuigde. Ze zijn stuk voor stuk vriendjes van de directie." |
Velen vinden het gebruik van deze drogreden gerechtvaardigd vanwege de verwevenheid van persoon en argumenten. |
Tu quoque |
Een conflict tussen argumenten en handelen aan het daglicht brengen. |
"Hij heeft mooi praten bij die looneisen. Zelf woont ie in een heel groot huis." |
Ook deze drogreden wordt door velen als gerechtvaardigd ervaren. |
Fout x fout = OK |
Als jij iets fout doet, mag ik het ook. |
"Ze dwingen je wel tot te vroeg uitklokken: ze komen zelf ook altijd te laat." |
Ons rechtsysteem werkt deels wel met die gedachte: het precedent. |
Vertekening |
Overdrijving of selectie bij het samenvatten van de mening van de tegenstander |
"Die urenregistratie leidt ons regelrecht naar een politiestaat binnen ons bedrijf" |
De generalisatie ("alles", "iedereen") is een veel gebruikte vertekening. |
Vals dilemma |
Zwart-witdenken waar nuances mogelijk zijn. |
"Als jij het OR-voorstel niet ziet zitten, sta je zeker pal achter de directie." |
Het aantal alternatieven rond een kwestie wordt zo ten onrechte gereduceerd. |
Begging the question |
Als juist presenteren wat je wilt aantonen |
Bij een discussie over de aanvaardbaarheid van maatregelen stellen dat ze onaanvaardbaar zijn. |
Een subtiele. Wat de conclusie zou moeten zijn, wordt als uitgangspunt gepresenteerd. (Waarom wordt niet duidelijk.) |
Beroep op autoriteit |
Op onjuiste manier beroep doen op experts |
"Onderzoek heeft aangetoond dat…" |
Ook experts verschillen van mening en zijn niet overal expert. |
Provincialisme |
Het hemd is nader dan de rok. |
"Hij komt uit de vakbond. De OR volgt zijn mening." |
Argumenten die alleen maar steunen op loyaliteit zijn verdacht. |
Dubbelzinnigheid |
Vage termen bieden soms uitkomst in de discussie. |
"Het voorgestelde salarisbouwwerk is evenwichtig." |
Een moeilijk herkenbare drogreden. Wat betekent het precies? |
Argumentum ad consequentiam |
Conclusie afwijzen op grond van mogelijke gevolgen |
"Als we de OR volgen, krijgen ze het gevoel dat ze het voor het zeggen hebben." |
De afweging tussen een solide argumentatie en de gevolgen ervan blijkt in de praktijk lastig. |
Argumentum ad baculum |
Dreigen met het gebruik van een vorm van geweld |
"Als de directie niet meewerkt, leggen we de zaak plat." |
Wordt vaak gebruikt als laatste redmiddel. |
Argumentum ad misericordiam |
Appelleren aan een gevoel van medelijden |
"Ik moet een zes in plaats van een vijf voor mijn examen, ik heb het thuis zo lastig." |
Gemakkelijk te herkennen en te pareren. |
Argumentum ad populum |
Een beroep doen op harstochten of vooroordelen |
"Ik doe het voor het vaderland." |
Een ouderwetse, gemakkelijk te herkennen drogreden. |
Twijfelachtige analogie |
Een metafoor die ontspoort |
"Het zijn net kinderen. Je moet ze bezighouden." |
Ook deze drogreden zien we niet vaak meer in het openbaar. |