vrijdag, 29 maart 2024
Vraag Rijk
Online Schrijfhulp

Naam

Beschrijving

Voorbeeld

Achtergrond

Twijfelachtige feiten

Gebruik van een onbekend feit.

"De bezetting door onze werknemers verliep volgens het draaiboek."

De spreker kent geen draaiboek maar suggereert toch dat het er is.

Twijfelachtige evaluatie

Gebruik van een ongestaafd en vaak controversieel waardeoordeel.

"De voorzitter merkte zeer terecht op dat de bezetting het bedrijf schaadde."

Oncontroleerbare eigen mening en constatering lopen hier door elkaar. Het waarom ontbreekt.

Inconsistentie

Twee uitgangspunten spreken elkaar tegen.

Toegeven dat de directie geen bemoeienis toelaat én beloven voorstellen te doen aan de directie.

Deze drogreden is vaak gemakkelijk te herkennen, ook al liggen de uitgangspunten vaak ver uiteen.

Valse beschuldiging van inconsistentie

Beschuldiging van gebruik van tegenstrijdige uitgangspunten

"Toen je hoorde dat het voordeel op kon leveren, wilde je ineens wel met de directie praten."

Een mening kan veranderen bijvoorbeeld door voortschrijdend inzicht, ook tijdens het debat.

Ontkenning van het antecedens

Een als-dan-redenering wordt niet automatisch een dus-dan-redenering bij het wegvallen van 'als'.

"Als de OR haar zin krijgt, moet de directie opstappen. De OR krijgt haar zin niet, dus de directie kan blijven."

Een lastige. Ontkenning van een uitgangspunt staat niet gelijk aan bevestiging van het tegendeel.

Bevestiging van het consequens

Een als-dan-redenering wordt niet automatisch een dus-als-redenering bij bevestiging van 'dan'.

"Als de OR haar zin krijgt, moet de directie opstappen. De directie stapt op, dus de OR heeft daarin de hand."

Ook een lastige. Bevestiging van het gevolg van een uitgangspunt, bevestigt het uitgangspunt niet zonder meer.

Post hoc ergo propter hoc

Twee verschijnselen die elkaar opvolgen, krijgen een causaal verband.

"De OR eiste dat de directie opstapt. Spoedig stapte de directie op."

Het oorzakelijk verband tussen twee opeenvolgende verschijnselen moet gestaafd.

Argument ad hominem

Een aanval op de persoon en niet op zijn/haar argumenten

"Geen wonder dat de OR niet overtuigde. Ze zijn stuk voor stuk vriendjes van de directie."

Velen vinden het gebruik van deze drogreden gerechtvaardigd vanwege de verwevenheid van persoon en argumenten.

Tu quoque

Een conflict tussen argumenten en handelen aan het daglicht brengen.

"Hij heeft mooi praten bij die looneisen. Zelf woont ie in een heel groot huis."

Ook deze drogreden wordt door velen als gerechtvaardigd ervaren.

Fout x fout = OK

Als jij iets fout doet, mag ik het ook.

"Ze dwingen je wel tot te vroeg uitklokken: ze komen zelf ook altijd te laat."

Ons rechtsysteem werkt deels wel met die gedachte: het precedent.

Vertekening

Overdrijving of selectie bij het samenvatten van de mening van de tegenstander

"Die urenregistratie leidt ons regelrecht naar een politiestaat binnen ons bedrijf"

De generalisatie ("alles", "iedereen") is een veel gebruikte vertekening.

Vals dilemma

Zwart-witdenken waar nuances mogelijk zijn.

"Als jij het OR-voorstel niet ziet zitten, sta je zeker pal achter de directie."

Het aantal alternatieven rond een kwestie wordt zo ten onrechte gereduceerd.

Begging the question

Als juist presenteren wat je wilt aantonen

Bij een discussie over de aanvaardbaarheid van maatregelen stellen dat ze onaanvaardbaar zijn.

Een subtiele. Wat de conclusie zou moeten zijn, wordt als uitgangspunt gepresenteerd. (Waarom wordt niet duidelijk.)

Beroep op autoriteit

Op onjuiste manier beroep doen op experts

"Onderzoek heeft aangetoond dat…"

Ook experts verschillen van mening en zijn niet overal expert.

Provincialisme

Het hemd is nader dan de rok.

"Hij komt uit de vakbond. De OR volgt zijn mening."

Argumenten die alleen maar steunen op loyaliteit zijn verdacht.

Dubbelzinnigheid

Vage termen bieden soms uitkomst in de discussie.

"Het voorgestelde salarisbouwwerk is evenwichtig."

Een moeilijk herkenbare drogreden. Wat betekent het precies?

Argumentum ad consequentiam

Conclusie afwijzen op grond van mogelijke gevolgen

"Als we de OR volgen, krijgen ze het gevoel dat ze het voor het zeggen hebben."

De afweging tussen een solide argumentatie en de gevolgen ervan blijkt in de praktijk lastig.

Argumentum ad baculum

Dreigen met het gebruik van een vorm van geweld

"Als de directie niet meewerkt, leggen we de zaak plat."

Wordt vaak gebruikt als laatste redmiddel.

Argumentum ad misericordiam

Appelleren aan een gevoel van medelijden

"Ik moet een zes in plaats van een vijf voor mijn examen, ik heb het thuis zo lastig."

Gemakkelijk te herkennen en te pareren.

Argumentum ad populum

Een beroep doen op harstochten of vooroordelen

"Ik doe het voor het vaderland."

Een ouderwetse, gemakkelijk te herkennen drogreden.

Twijfelachtige analogie

Een metafoor die ontspoort

"Het zijn net kinderen. Je moet ze bezighouden."

Ook deze drogreden zien we niet vaak meer in het openbaar.