donderdag, 3 oktober 2024
Vraag Rijk
Online Schrijfhulp

Blog

Denk globaal, doe lokaal

Stel, er is een rechthoekig paleis met een hal en daarachter zestien bij vijf zalen. Tussen elke rij van vijf zalen loopt een dwarsgang. Je kunt in de hal van het paleis én in elke gang kiezen voor een van de vijf volgende zalen. In elke zaal ligt een uiteenlopend aantal munten en een briefje met daarop een woord. Je mag nooit terug, alleen maar vooruit naar de volgende zaal. Je mag je route wel tevoren uitstippelen. Wie met de opeenvolgende woorden een goede zin maakt én de meeste munten verzamelt op zijn pad door het paleis is de winnaar.

Je kunt met brute kracht berekenen welk pad tot de overwinning leidt. Er zijn 5 tot de 16e mogelijkheden om door het paleis te lopen, dat zijn 152.587.890.625 mogelijkheden, elk pad met zijn eigen prijs en mogelijk met een bijbehorende zin. Als we de mogelijke zinnen en de prijzen van de paden met elkaar vergelijken kunnen we hieruit – in principe – de beste vinden. Deze globale aanpak kost heel veel werk, en als het aantal zalen toeneemt kunnen we dat werk niet verrichten binnen de tijd die ons als mensen ter beschikking staat.

Met een lokale aanpak zijn we er sneller. Zoek de beste combinaties van twee opeenvolgende zalen aan een gang. Houd deze combinaties bij in een tabel van zestien bij vijf: zet in elke cel een pijl naar dat aanliggende hokje waarmee het huidige hokje samen het beste scoort, zowel taalkundig (kunnen beide woorden naast elkaar voorkomen?) als financieel. Aan het einde van de tabel volg je de pijlen in tegengestelde richting terug: dat levert een kleine hoeveelheid paden op die gemakkelijk te vergelijken zijn als zin en qua opbrengst. Probeer het maar eens.

Voor deze lokale aanpak – die ook wel bekendstaat onder de naam Hidden Markov-modelling – hoeven we maar 16 * 5 combinaties in te vullen en een klein aantal paden door die combinaties te vergelijken: samen zijn dat heel wat minder handelingen dan bij de globale benadering. Er zijn meer van zulke lokale theorieën, zoals de chaostheorie, de speltheorie of de theorieën over maatschappelijke dynamiek. Ze benutten de kracht van lokale regels om globale effecten te bereiken, en ze markeren de grens van onze individuele inbreng.