"If it walks like a duck and it quacks like a duck"... dan moet het wel een statisticus zijn. Met de cijfers waarmee de leider van het FvD de laatste tijd zwaait, op A4'tjes in talkshows en in 'waarachtige' grafieken op zijn website, doet hij alsof hij statisticus is.
Ware het niet, dat die cijfers aantoonbaar niet kloppen. "How to lie with statistics" zei Darrell Huff al in 1954. Appels met peren vergelijken, x- en y-assen naar believen opschalen, tien-jaaroverzichten leggen naast weekoverzichten, noem maar op. Als het de argumentatie maar ondersteunt.
Statistici, help!
In Amerika zien we dat politici die feiten en cijfers verdraaien grote onrust veroorzaken. Datzelfde gebeurt ook in Nederland. Dat mensen hun hoofd er niet meer bij kunnen houden. Dat ze niet meer kunnen oordelen over wat er aan feiten wordt aangedragen.
Vandaar hier een beroep op echte statistici en talkshowhosts. Om wat zich voordoet als overtuigend maar verdraaid is, recht te zetten. Met echte cijfers, en echte uitleg. Zo nodig op de hurken. Statistici, laat jullie deskundige stem horen, presenteer hoe het wel zit en wijs de denkfouten aan.
Opwarmertje
Hier alvast enkele aanknopingspunten, een opwarmertje zo je wilt. Verdraaide representaties die om een overtuigende weerlegging vragen. Zodat iedereen het snapt en inziet hoe het echt zit.
Voorbeeld 1: de sterftecijfers van 2020 die het Centraal Bureau voor de Statistiek geeft (grafiek "Sterfte 2020", CBS), waartegen het FvD een grafiek met cijfers van 2010 tot en met 2020 inbrengt (grafiek "Sterftecijfer totale bevolking", FvD) en stelt dat de lichte groei in 2020 komt door de vergrijzing. Wat is hier aan de hand, qua appels en peren?
Grafiek "Sterfte 2020", CBS
Grafiek "Sterftecijfer totale bevolking", FvD
Voorbeeld 2: de kwestie van de oversterfte. Zie de grafiek van het CBS hierover (grafiek "Oversterfte", CBS) en vergelijk deze met de grafiek die het FvD daartegen inbrengt (grafiek "Sterftepercentage > 65 jaar", FvD), met daarin een correctie op grond van: 1) angstberichten over corona, 2) sterke groei en vergrijzing van de bevolking, 3) de seizoensgriep van 2019.
Hoe we deze tegenwerping moeten duiden, dat is een raadsel.
Grafiek "Oversterfte", CBS
Grafiek "Sterftepercentage > 65 jaar", FvD
De hoop niet opgeven
Gelukkig doet bijvoorbeeld Stephan Okhuijsen op Sargasso een heldere uiteenzetting over de manipulatie die het FvD hier toepast. Zo hoort het.
Wie volgt? Wie deelt? Wie houdt vol?
En welke statistici helpen talkshow-hosts zoals Twan Huys om ad rem en ter zake kundig op te treden als er weer met cijfers en feiten gegoocheld wordt?
Lees ook: Facts, facts, facts: check